Ernst Jandl
Ernst Jandl (1925-2000) was een Oostenrijks schrijver en dichter.
Ik zat net op de middelbare school toen ik voor het eerst een klankgedicht las, dat gedicht was 'Boem Paukeslag' door Paul van Ostaijen. Een leerling las het voor in de klas en we vonden het grappig, een paar jaar later zat ik op de kunstschool en beluisterden we een opname van Kurt Schwitters. Het was een soort opera in brabbeltaal. We moesten er weer om lachen, we begrepen er niks van.
Laatst vond ik een documentaire terug over Londen in de jaren zestig, ik had de documentaire al lang niet meer bekeken en zette hem op. Het is een documentaire met veel beelden van Peter Whitehead, een filmmaker die veel evenementen in de jaren zestig vastlegde en bevriend was met Syd Barrett van Pink Floyd. In de documentaire wordt ook het optreden van 'The Beat Generation' in de Royal Albert Hall in 1965 besproken. In de documentaire worden de hoogtepunten van lezing besproken: Ernst Jandl, Harry Fainlight, Simon Vinkenoog, Adrian Mitchell en Allen Ginsberg. Ernst Jandl begint met een gedicht, het gedicht wordt steeds abstracter en hij begint steeds meer klanken te gebruiken. De dichter Harry Fainlight had te veel amfetamine gebruikt waardoor hij veel met zijn kaken bewoog en moeite had met voorlezen, hij was duidelijk een getroebleerd man. Simon Vinkenoog had mescaline gebruikt en riep in het midden van Harry's lezing: 'Love!Love!Love!'. Maar het hielp hem niet en Harry werd van het podium gehaald omdat hij er te lang over deed om zijn gedichten voor te lezen. Adrian Mitchell las een sterk gedicht voor over de oorlog in Vietnam en Allen Ginsberg las op zijn legendarische manier voor, hij had wel te veel gedronken waardoor het geen goed optreden was. De manier waarop ze hun poëzie voordroegen fascineert me, ze lazen hun gedichten ritmisch voor en waren niet bang om te experimenteren en anders te zijn. Het is ook bijzonder dat meer dan 7000 mensen naar de lezing waren gekomen, veel van hen waren ook onder de invloed van verschillende genotsmiddelen.
Ernst Jandl was een meester in klankgedichten, zijn onbestaande woorden lijken voor mij meer te betekenen dan bestaande woorden. Ik luister regelmatig naar Afrikaanse muziek zoals Amadou&Mariam en ik weet niet waarover ze zingen, dat wil ik zo houden, zodat ik het telkens weer kan beluisteren met een vrije interpretatie. Ritme, emotie en klank is belangrijk in een tekst. Door Ernst Jandl en de 'Beat Poets' is me dat duidelijk geworden.
Opnames van Ernst Jandl:
https://soundcloud.com/psychopatient/schtzngrmm
https://www.youtube.com/watch?v=SmVq5aXjXWk
Opname van Amadou&Mariam:
https://www.youtube.com/watch?v=QneOlD1TIWk
Geen opmerkingen:
Een reactie posten